راهکارهای مختلف برای درمان جای زخم

پوست ما بزرگترین عضوی است که ما در بدن داریم – یک محافظ خوب در مقابل خطرات خارجی مانند کثیفی و نور. گرچه پوست به طور شگفت آوری سخت بوده و قدرت ترمیم و جوانسازی مجدد خود را دارد، اما بازهم خیلی حساس است و هر بریدگی و سوختگی و یا جراحی می تواند باعث ایجاد جای زخم روی پوست شود.

آنچه باعث زخمی شدن پوست می شود

زخمی شدن بخش طبیعی فرایند ترمیم پس از یک آسیب دیدگی می باشد. نوع و ظاهر زخم به چند فاکتور وابسته می باشد. علاوه بر علت زخم، عمق، اندازه و موقعیت آن، سن فرد، جنسیت و ژنتیک وی نیز مهم می باشند.

مداوای پوست به چهار مرحله تقسیم می شود: هموستاز، التهاب، تکثیر و بازسازی بافت. هموستاز فرایندی است که باعث توقف خونریزی می شود، به عنوان مثال عمل لخته شدن خون.

التهاب به این دلیل اتفاق می افتد که بدن شما سلول های سفید خون، فاکتورهای رشد، آنزیم ها و مواد مغذی را به سرعت به محل زخم می آورد تا با عفونت جنگیده و ترمیم را آغاز کنند. در دوره ی تکثیر، زخم با سلول های فیبروبلاست بازسازی می شود که ماتریکس خارج سلولی (ECM) و کلاژن را می سازد که هر دو چارچوب ساختاری بافت انسان و حیوان را تشکیل می دهند.

بازسازی بافت مرحله ی نهایی است که در هنگام بسته شدن زخم اتفاق می افتد. این مرحله نیز شامل سلول های فیبروبلاست می شود که این بار کلاژن را برای تولید استحکام کششی بیشتر، بازسازی می کنند. فعالیت سلولی کاهش می یابد و تعداد عروق خونی در محل زخم کاهش می یابد. بسته به شدت زخم، بازسازی می تواند تا دو سال طول بکشد.

متداول ترین نوع زخم ها

معمولا یک زخم منطقه ای از بافت فیبروز می باشد که پس از زخمی شدن جایگزین پوست طبیعی شده است. بافت زخم دقیقا همان پروتئین ( کلاژن) است که جایگزین بافت اصلی شده است، اما ترکیب فیبر پروتئین متفاوت می باشد. در فیبروز، کلاژن در یک راستا قرا می گیرد و به جای یک بافت سبدی تصافی تشکیل شده از فیبرهای کلاژن، یک همترازی مشخص در یک مسیر معین را تشکیل می دهد. این نظم کلاژن ها در زخم معمولا نسبت به نظم کلاژن طبیعی، کیفیت کمتری دارد. به عنوان مثال زخم ها در مقابل اشعه ی ماورا بنفش مقاومت کمتری دارند و دارای غدد عرق و فولیکدل های مو نیستند.

اسکارهای هیپرتروفیک

وقتی که یک زخم معمولی بهبود می یابد، بدن با سرعتی که بتواند از بین رفتن کلاژن های قدیمی را تنظیم کند، فیبرهای کلاژن جدید تولید می کند. زخم های هیپرتروفیک قرمز و سفت هستند و ممکن است خارش داشته و یا دردناک باشند. اینها بزرگتر از مرزهای زخم اصلی نمی شوند، اما ممکن است تا بیشتر از شش ماه سفت و ضخیم باشند که معمولا طی یک یا دو سال بهبود می یابند اما ممکن است به خاطر خارش آزاردهنده باشند.

اسکار های برجسته

این اسکارها فرم های پوستی از اختلال فیبروپرولیفرتیو می باشند که به خاطر رسوب بیش از حد و تغییرات در مورفولوژی کلاژن و ماتریکس خارج سلولی (ECM) به وجود می آیند. به عبارت دیگر برآمدگی های محل زخم نتیجه ی یک فرایند درمان بیش از حد تهاجمی می باشد که در آن کلاژن بیش از حد در محل زخم تولید می شود که باعث برآمده شدن زخم می شود. برخلاف اسکارهای دیگر، بهبود این زخم های برآمده اگر در سن جوانی شخص به وجود آیند، می تواند تا سال ها ادامه یابد. اگر محل زخم نزدیک به یک مفصل باشد، می توانند حتی آنقدر بزرگ شوند که مانع جنبش شوند.

جای جوش

زخم های ناشی از جوش انواع مختلفی دارند که عبارتند از چاله های عمیق تا زخم های سطحی. وقتی که قسمتی از پوست می سوزد، اطراف آن شروع به جمع شدن می کنند که منجر به یک انقباض می شود. چنین زخمی فورا باید مداوا شود، زیرا محل زخم ممکن است باعث محدودیت های حرکتی در محل آسیب دیدگی شود. این رخم های انقباظی ممکن است فقط مربوط به سطح پوست نباشند و عمیق تر بوده و به عصب و ماهیچه ها هم برسند.

روش های درمان

تنها راه بهبود محل زخم ها خود بدن و پوست می باشد. متاسفانه از بین بردن کامل محل زخم امکان پذیر نیست، اما روش هایی وجود دارد که بتوان اندازه ی آنها را کوچک کرده و یا رنگ آنها را کمتر کنیم تا کمتر به چشم بیایند.

کرم های لایه بردارد، پمادها و ژل ها

محصولات متنوعی از این قبیل وجود دارند که حاوی ویتامین E و مواد مورد نیاز دیگر می باشند. اما این محصولات برای درمان زخم های ناشی از بریدگی و خراش های سطحی موثر هستند و تاثیری بر روی جای جوش ها و زخم های برجسته ندارند.

تزریق به داخل استروئیدها

تزریق استروئیدها، به تنهایی و یا ترکیب با دیگر روش ها، برای درمان زخم های برجسته و هیپرتروفیک موثر هستند. ورقه ای ژل سیلیکون و ژل سیلیکون خارجی ترین لایه ی پوست را هیدارته (آب دار) می کند که تولید فیبروبلاست و تولید کلاژن را تنظیم می کند.

این امر باعث می شود محل های زخم نرم تر و مسطح تر شوند و فاکتورهای رشد را برای کمک به تعادل بین fibrogenesis و fibrolysis تنظیم می کند که مانع ایجاد زخم های غیرعادی و برجسته می شود. این راه کار مانع تهاجم باکتری ها شده و به پوست اجازه ی نفس کشیدن می دهد و ارش را کم می کند.

لیزرها

برخی لیزرها مانند Vbeam برای درمان زخم های بیش از حد فعال استفاده می شوند. لیزر Vbeam طیف نور سبز رنگ تولید می کند که از سطح پوست و همچنین زخم عبور می کند، طوریکه انگار شیشه ی شفاف هستند و بر روی بافت های داخلی تر تاثیر می گذارد.

نور قدرتمند لیزر غدد خونی را در داخل زخم حفظ می کند. کلاژن داخل زخم نیز با تاثیر گرما تغییر می یابد. نتیجه ی نهایی یک زخم صاف تر و با درد کمتری است که بیشتر شبیه پوست طبیعی به نظر می رسد.

تنواع دیگر زخم ها مانند جای جوش ها، به مسطح سازی پوست به وسیله ی لیزر، به عنوان مثال لیزر Mixto CO2، پاسخ می دهند. تبخیر غشاء میانی پوست باعث انقباض سریع کلاژن و بازسازی پس از آن می شود که در بسیاری از درمان های لیزری مشاهده می شود.

پیوند پوست

اغلب برای افرادی استفاده می شود که بخش بزرگی از بافت پوستی خود را از دست داده اند و یا دچار سوختگی شده اند. پیوند پوست در واقع نوعی جراحی می باشد که از یک بخش دیگر بدن شما پوست گرفته و بر روی زخم پیوند می زنند.

منبع:

http://www.ezyhealth.com/

[divider]

مرکز تحقیقات کلینیک پوست،لیزر و تناسب اندام آلومینا