کم خوابی ، بی خوابی ، پرخوابی و همه اختلالات خواب  

مشکلات خواب یعنی هر نوع اختلال  در کیفیت و کمیت خواب و همه مشکلاتی که قبل و حین خواب رخ می دهند و یا به نوعی با خواب شبانه شما در ارتباط اند. حیطه مشکلات خواب در برگیرنده بسیاری از اختلالات است که در ادامه به بعضی از این اختلالات می پردازیم:

بی خوابی

بی خوابی می تواند اختلال و دشواری در شروع خواب، مشکل در نگهداری خواب طولانی (منقطع بودن خواب شبانه) و یا بیدار شدن صبحگاهی زود هنگام باشد. بسیاری از افراد دچار بی خوابی مزمن از قابل درمان بودن این مشکل اطلاع ندارند و سالها این مشکل را تحمل می کنند بدون اینکه به دنبال درمان طبی باشند.

روال بی خوابی گاهی خیلی خسته کننده است: به محض اینکه به رختخواب می رسید تازه ذهن شما شروع به فعالیت می کند. در مورد لیست کارهای امروز و فردای خودتان فکر می کنید، چیزی که باید (یا نباید) به رئیس خود بگویید، یا اینکه چقدر برای فرزندتان وقت گذاشته اید یا چند تا قسط دارید و… سپس نگاهی به ساعت می کنید و متوجه خواهید شد که چقدر دیر شده است.

کلونازپام برای بی خوابی

در بعضی موارد،خیلی دشوار است بگویم که آیا شروع خواب دشوار است زیرا شما مضطرب هستید یا مضطرب هستید چون نمی توانید بخوابید. پاسخ ممکن است هر دو باشد. این یک خیابان دو طرفه است: استرس و اضطراب می تواند باعث مشکلات خواب و یا بدتر شدن شرایط موجود شود. اما بیخوابی نیز می تواند اختلال اضطرابی ایجاد کند.

اگر اضطراب و یا اختلال در خواب تنها گاهی اوقات بوجود بیاید، استراتژی های ساده ممکن است به شما کمک کند بدن و ذهن خود را آرام کنید تا بتوانید خواب مورد نیاز خود را دریافت کنید.

اگر بیخوابی به وضعیتی تقریبا همیشگی تبدیل شده باشد، باید به دنبال کمک باشید، یا اگر در طول روز احساس خستگی یا خواب آلودگی داشته باشید و این خستگی با زندگی روزمره تان تداخل پیدا کند شما نیاز به درمان دارید.

همه ما در مقطعی از زندگی مان بی خوابی را تجربه می کنیم ولی اگر بی خوابی بیش از 3 هفته طول بکشد نیاز به مراجعه به پزشک و درمان بی خوابی وجود دارد.

پرخوابی ( خواب زیاد)

خوابیدن بیش از 10 ساعت در شبانه روز برای بزرگسالان معمولا نشانه پرخوابی محسوب می شود و اگر شما به بیش از 10 ساعت خواب نیاز دارید ممکن است دچار نوعی اختلال خواب باشید. پرخوابی می تواند به علل روانپزشکی ، جسمانی یا نوعی اختلال خواب باشد و اغلب نیازمند مداخله و درمان طبی است.

 برخی افراد دچار مشکلات خواب مانند سندرم نارکولپسی – کاتاپلکسی ممکن با پرخوابی یا با حملات خواب به کلینیک خواب مراجعه کنند. افراد دچار برخی دیگر از مشکلات خواب مانند آپنه خواب نیز ممکن است با تظاهر پرخوابی به کلینیک مراجعه کنند.

اختلال ریتم خواب و بیداری (اختلال ریتم سیرکادین)

افراد مبتلا به این مشکل در تعداد ساعات خواب و یا کیفیت خواب مشکلی ندارند و مشکل عمده شان به هم ریختن ساعت زیستی ( ساعت خواب و بیداری) شان است. اینگونه مشکلات نیز در مواردی که نسبتا شدید باشد نیاز به مراجعه به کلینیک خواب دارد.

ممکن است قبلا در مورد ریتم سیرکادین یا ساعت زیستی چیزهایی شنیده باشید؛ به لحاظ تاثیری که این موضوع بر سلامت انسان به دنبال دارد، جایزه نوبل سال 2017 به تحقیق در این زمینه تعلق گرفته است. اما اگر در خصوص این موضوع چیزی به گوشتان نخورده است، به هیچ وجه نگران نباشید؛ مفهوم آن بسیار ساده است. اصطلاح سیرکادین (circadian) از ادغام دو واژه لاتین circa  که به معنای “حدود” (یا “تقریباً”) و واژه dian، به معنی “روز” ساخته شده است. سیرکادین ریتم، فرایند های بیولوژیکی طبیعی ای هستند که هر یک از گیاهان، حیوانات و انسان ها در طی یک روز از خود بروز می دهد. این ریتم ها در واقع در بین گونه ها متصل هستند و تحت کنترل ساعت های داخلی یا ساعت های بیولوژیکی قرار می گیرند که بسیار متفاوت از “ساعت بیولوژیک تیک تاک دار” هستند؛ این همان چیزی است که ممکن است در مورد نگرانی بچه دار شدن در سنین خاص بدان فکر کنید. تقریباً هر یک از سلول های ما دارای یکی از این ساعت هاست و هر کدام بدین منظور برنامه ریزی شده اند که هزاران ژن را در زمان های مختلف روز یا شب به کار گیرند.

اختلالات حرکتی مرتبط با خواب

سندرم پاهای بی قرار ، پرش بدن یا پاها در خواب و مواردی از این دست در این دسته قرار می گیرند. بی قراری و یا درد پاها و یا گرفتگی شبانه ماهیچه پاها معمولا در گروه سندرم پای بی قرار هستند و درمان این مشکلات معمولا در کلینیک اختلالات خواب انجام می شود. 

هرگونه درد و حس خارش یا حس های عجیب و عمقی و غیرقابل توصیف در پاها یا دستها که به دنبال استراحت ایجاد می شود ممکن است نوعی سندرم پاهای بی قرار باشد.

RLS یا همان سندرم پای بی قرار شاید شایعترین اختلالی باشد که شما هرگز از وجودش خبر ندارید، سندرم پاهای بی قرار حتی از دیابت نوع دو شایع تر است . تا 7-8٪ از جمعیت این بیماری  را دارند و 2-3٪ این افراد علائم شدیدی دارند که بر کیفیت زندگی آنها تأثیر می گذارد و برای درمان علائم آنها نیاز به درمان دارویی دارد.

پنج ویژگی اساسی زیر برای تشخیص صحیح سندرم پاهای بیقراری (RLS) باید وجود داشته باشد:

1- شما نیاز قوی برای حرکت دادن پاها (گاهی اوقات دست و تنه)دارید، که معمولا همراه یا ناشی از احساسات ناراحت کننده و ناخوشایند در پاها است.

2- نشانه های شما  زمانی که در حال استراحت یا غیر فعال هستید ،شروع یا بدتر می شود، مانند زمان خوابیدن یا نشستن شما.

3- علائم شما هنگامی که حرکت می کنید بهتر می شود، مثلا هنگام راه رفتن و این بهبود علائم حداقل تا زمانی که فعالیت ادامه یابد، ادامه خواهد داشت.

4-علائم شما در طول شب و یا ساعات غروب و عصر بدتر می شود.

گاهی علائم شما تنها با شرایط دیگری مانند مشکلات عروقی پاها، ناراحتی موضعی، تورم پا و یا آرتریت اشتباه می شوند. یکی از شکایات اصلی بیماری سندرم پای بی قرار،مشکل در شروع یا ماندن در خواب می شود. بسیاری از افرادی که دارای RLS هستند همچنین دچار اختلال حرکات  دوره ای در خواب نیز (PLM) هستند. این اختلال معمولا در تست خواب تشخیص داده می شود.

خروپف و اختلالات تنفسی مرتبط با خواب

خروپف و خرخر شبانه می تواند کاملا بی خطر باشد ولی درحدود نیمی از موارد نشانه  آپنه خواب (وقفه تنفسی) است . در مواردی که خروپف دائمی باشد ، صدای خروپف خیلی بلند باشد و یا خستگی و خواب آلودگی روزانه وجود داشته باشد معمولا احتمال آپنه خواب افزایش می یابد.

آپنه خواب خطر سرطان، سکته مغزی و سکته قلبی را چندین برابر افزایش می دهد و به همین دلیل به همه افرادی که خروپف می کنند توصیه می کنیم حداقل یکبار برای ویزیت به کلینیک اختلالات خواب و به یک متخصص آپنه خواب مراجعه نمایند.

مشکلات و اختلالات رفتاری حین خواب (پاراسومنیا)

دیدن خواب های ترسناک ، فلج خواب ،شب ادراری، حرف زدن و راه رفتن در خواب و همه مشکلات مشابه در این گروه قرار می گیرند. اینگونه مشکلات معمولا خوش خیم هستند و نیاز به درمان ندارند ولی در صورت شدید بودن و یا در صورت ایجاد مشکل و مزاحمت برای خود فرد یا اطرافیانش نیاز به درمان طبی دارند.