خال ها ؛بد یا خوب؟

خال‌ چیست ؟

ضایعه گوشتی است که رنگ آن اغلب با رنگ پوستمان تفاوت دارد . اکثر خال‌ها از نوع خوش‌خیم هستند و نیازی به برداشتن آنها نیست ولی گاهی تغییرشکل می‌دهند و یا بنا به نظر پزشک باید برداشته شوند. گاهی هم بیمار خودش می‌خواهد خال را از بین ببرد. هر فرد باید خال های بدن خود را بشناسد تا در صورت مشاهده تغییرات در آن ، به پزشک مراجعه کند. در این خصوص مراجعه شود به خواندن گفت وگو با دکتر کامران جزایری متخصص بیماری های پوست و مو

خال ها چگونه به وجود می آیند؟
خال از سلولی به نام ملانوسیت ساخته می شود. ملانوسیت، به سلول هایی گفته می شود که مسئول ساختن رنگدانه است.برخی از این سلول ها در دوران جنینی در لایه پوستی باقی می مانند و در سنین مختلف تکثیر شده و به شکل خال بروز می کنند. عوامل گوناگونی از جمله موارد زیر در آن دخیل می باشند :

• تغییرات هورمونی در بدن مانند : حاملگی، بلوغ جنسی، تابش شدید پرتو خورشید یا مصرف بعضی داروها .

خال های اینترادرمال : این خال ها از نوع ملانوسیتی اکتسابی و اغلب سیاه و یکنواخت می باشند و با افزایش سن پیر می شوند. در ابتدا به شکل نقطه ای سیاه و سپس ضایعه برجسته پررنگ می شوند و کم کم رنگ خود را از دست داده، ولی برجستگی خود را از دست نمی دهند.

آیا می توان مانع ایجاد خال شد؟
هر فرد ممکن است تا صد عدد خال روی بدن خود داشته باشد که به مرور روی پوست ظاهر می شود ولی مهم ترین راه جلوگیری از ایجاد خال، محافظت از پوست در مقابل پرتو آفتاب است. گرچه این راه نیز صد درصد موثر نیست.
برخی خال ها از همان بدو تولد در بدن وجود دارند و خال مادرزادی است و ممکن است اندازه های مختلف داشته باشند؛ از کوچک و متوسط گرفته تا خال های بزرگی که بخش وسیعی از بدن را احاطه کرده اند. هر چقدر اندازه خال مادرزادی بزرگ تر باشد، احتمال تغییر شکل و سرطانی شدنش در آینده بیشتر است. کودکی که خال مادرزادی بزرگ دارد، بهتر است همیشه تحت نظر پزشک باشد تا هر تغییری زود تشخیص داده شود. اصولا توصیه این است که خال های مادرزادی ـ اگر قابل برداشتن هستند ـ از طریق جراحی برداشته شوند.

خال های قابل برداشت :
برخی خال ها نیمی از بدن را پوشانده اند و آنقدر وسیع است که پوستی برای جایگزینی وجود ندارد و حتی جراحی پلاستیک      نمی تواند سطح پوستی را که بر اثر برداشتن خال آسیب دیده ترمیم کند و قابل برداشت نیستند . بعضی خال ها هم روی پلک کودک قرار دارد و اگر خال دستکاری شود، پلک تغییرشکل می دهد. در این مواقع شاید بتوان فقط حجم خال را اندکی کاهش داد.

خال بکر و آنژیوم و اتیپیک :

خال بکر :رنگ خال به منشأ آن بستگی دارد. برخی خال ها در نوجوانی ظاهر می شوند و ممکن است اندکی مو هم روی سطحشان دیده شود..

خال آنژیوم :خال های قرمز رنگی هستند که بعد از سی سالگی به دلیل تغییرات عروق پوستی به شکل دانه های ریز توت فرنگی دیده می شوند روی پوست پدیدار می شوند .
خال اتیپیک : خال هایی که از نظر فرم یا شکل شناسی با خال های خوش خیم فرق می کنند، اندازه بزرگ (بیش از 5 ـ 4 میلی متر) حاشیه نامنظم و رنگ آمیزی غیریکنواخت دارند و احتمال بدخیمی در این نوع زیاد است. برخی افراد به طور ارثی تعداد زیادی از این خال ها را روی بدنشان دارند. این گروه نیز باید همیشه تحت نظر باشند.

روش تشخیص خال های خوش خیم و بدخیم
هر خالی که متقارن باشد، تغییراندازه و تغییررنگ ندهد، خوش خیم است. البته برخی تغییرات ممکن است دیده شود که با برداشتن یا بررسی آسیب شناسی می توان به مشکل پی برد، اما اگر خارش، خونریزی، ایجاد زخم، تغییر حاشیه از نظر رنگ و شکل و غیریکنواختی در ساختار آن دیده شود یا خال جدیدی روی پوست ظاهر شود، حتما باید بررسی شود. اینها علائمی هشداردهنده محسوب می شوند و فقط متخصص پوست قادر به شناسایی آنهاست.

روش درمانی خال ها : شیو و لیزر
شیو : از این روش برای برداشتن خال های خوش خیم و زیباسازی پوست بنا به خواسته بیمار است که با تیغ سطح خال تراشیده می شود و قسمت زیرین باقی مانده و سرانجام سطح ترمیم می شود. این روش برای خال های پایه دار مناسب است و احتمال عود بسیار کم است. بهترین روش، خارج کردن خال تا عمق و لایه زیر جلدی و بخیه زدن آن است، گرچه ممکن است اسکار ناحیه برش اندکی باقی بماند.

لیزر : در این روش تخریب بافت خال به وسیله لیزر انجام می شود و خال با جریان های الکتریکی از بین می رود. برخی پزشکان به جای جراحی خال را می سوزانند. این روش چندان مناسب نیست، چون همیشه احتمال عود وجود دارد و نمی توان از تخریب کامل سلول های آن مطمئن بود. از آنجا که خال ها پتانسیل تغییر و عود دارند، توصیه می شود بدون آسیب رسانی به بافتشان برداشته شوند.