پروپرانولول، اثرات،دوز،عوارض جانبی،منع مصرف و تداخلات دارویی

از داروی پروپرانولول در چه مواردی استفاده می شود؟

پروپرانولول یا ایندرال حجم کاری و تپش قلب را کاهش می دهد و به منظم شدن ضربان قلب کمک می کند.  از این دارو همچنین به منظور درمان مشکلات خفیف عصبی  و در موارد زیر استفاده می شود :

• درمان فشار خون بالا ،
• کنترل ریتم قلب در فیبریلاسیون دهلیزی ،
• تسکین آنژین (درد قفسه سینه) ،
• جلوگیری از میگرن ،
• کاهش لرزش و یا کاهش دادن بیماری لرزش اسنشیال ترمور ،
• کمک به درمان بیماری های مربوط به تیروئید و غدد آدرنال ،
• حمایت از عملکرد قلب پس از حمله قلبی.

اشکال دارویی پروپرانولول

پروپرانولول یک داروی تجویزی است که در اشکال زیر در دسترس بیماران می باشد :

• قرص خوراکی ،
• کپسول خوراکی آهسته رهش ،
• محلول خوراکی ،
• تزریقی.

قرص پروپرانولول خوراکی را می توان زیر نظر پزشک همراه با سایر داروها استفاده کرد.

کاربرد و عملکرد قرص پروپرانولول چگونه است؟

پروپرانولول متعلق به گروه دارویی به نام مسدود کننده های بتا است. دارو های مسدود کننده های بتا بر قلب و گردش خون تاثیر می گذارند.  این داروها اغلب برای درمان بیماری های مشابه استفاده می شوند. پروپرانولول عامل غير انتخابی گيرنده مهار کننده بتا است. این به این معنی است که تأثیر و عملکرد مشابهی بر روی قلب ، ریه ها و دیگر مناطق بدن دارد.

از این دارو برای کاهش فشار خون و کاهش حجم کار قلب استفاده می شود اما نحوه عملکرد این دارو در بدن برای محققان نامشخص است. داروی ایندرال مانع از انتشار ماده ای به نام رنین در کلیه ها می شود.

مزایای این داروی بتا بلاکر در کمک به کنترل ریتم قلب ، تأخیر در شروع درد قفسه سینه ، جلوگیری از میگرن و کاهش لرزش و سایر بیماری های قلب یا گردش خون استفاده می شود. همچنین برای درمان یا جلوگیری از حمله قلبی و کاهش شدت و تعداد حملات سردردهای میگرنی مورد استفاده قرار می گیرد.  اما هنوز به درستی معلوم نیست که این دارو چگونه این مشکلات را درمان می کند!

استفاده از پروپرانولول برای نوزادان

پروپرانولول برای درمان یک بیماری ژنتیکی به نام همانژیوم برای نوزادان تجویز می شود. همانژیوم ها توسط عروق خونی به هم متصل می شوند. این عروق خونی از رشد خوش خیم (غیر سرطانی) تشکیل شده است که می تواند به زخم یا علائم قرمز روی پوست تبدیل شود. همانژیوم ها همچنین می توانند عوارض جدی در داخل بدن (در کبد ، مغز، سیستم گوارش) ایجاد کنند.

موارد منع مصرف داروی پروپرانولول

اگر به داروی پروپرانولول آلرژی دارید ، و یا اگر به مشکلات زیر مبتلا هستید نباید از این دارو استفاده کنید :

• برای افراد مبتلا به شوک قلبی از پروپرانولول استفاده نکنید. پروپرانولول نیروی ضربان قلب شما را کاهش می دهد که می تواند بیماری شما را تشدید کند.
• برای افرادی که تعداد ضربان قلب شان کمتر از حد نرمال می باشد نباید از پروپرانولول استفاده کنید. این دارو می تواند ضربان قلب شما را حتی کمتر کند ، که می تواند خطرناک باشد.
• برای افراد مبتلا به بلوک قلبی بالاتر از درجه یک نباید از پروپرانولول استفاده کنید. پروپرانولول ضربان قلب شما را کاهش می دهد ، که می تواند بیماری بلوک قلبی را بد تر کند.
• برای افراد مبتلا به آسم نباید از پروپرانولول استفاده کنید. این دارو می تواند آسم شما را بد تر کند.
• برای افراد مبتلا به درد شدید قفسه سینه ، قطع ناگهانی مصرف داروی پروپرانولول می تواند درد قفسه سینه شما را بد تر کند.
• برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی شما نباید این دارو مصرف کنید. پروپرانولول فشار ضربان قلب شما را کاهش می دهد، که می تواند نارسایی قلب شما را بد تر کند. اگر شما سابقه نارسایی قلبی دارید ، پروپرانولول زمانی برای شما مفید است که همراه با  داروهای دیگر برای نارسایی قلبی تجویز شود و همچنین در شرایطی که تحت نظر پزشک معالج خود باشید.
• برای افراد مبتلا به سندرم سندرم ولف پارکینسون وایت. این وضعیت پزشکی می تواند موجب کاهش ضربان قلب شود. درمان این بیماری با پروپرانولول ممکن است ضربان قلب شما را بیش از حد کاهش دهد. درمان با ضربان ساز ممکن است مورد نیاز باشد.
• برای افراد مبتلا به دیابت. پروپرانولول می تواند باعث ایجاد هیپوگلیسمی (پایین آمدن قند خون) شود. همچنین ممکن است علائم قند خون پایین ، مانند ضربان قلب که سریع تر از حد طبیعی است ، عرق کردن و بی حالی را پنهان کند. اگر شما مبتلا به دیابت هستید ، به ویژه اگر شما انسولین یا سایر داروهای دیابت را دریافت می کنید توجه داشته باشید که این دارو باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرد زیرا می تواند باعث کاهش سطح قند خون شما شود.
• برای افراد مبتلا به تیروئید بیش از حد فعال ، پروپرانولول می تواند علائم هیپرتیروئیدیسم از قبیل ضربان قلب سریع تر از حد طبیعی را پنهان کند. اگر بیماران مبتلا به هایپرتیروئیدیسم به طور ناگهانی مصرف پروپرانولول را متوقف کنند ، علائم آنها می تواند بدتر شود یا ممکن است یک وضعیت جدی به نام طوفان تیروئیدی ایجاد شود.
• برای افراد مبتلا به برونشیت مزمن یا آمفیزم ، به طور کلی اگر دچار هر گونه مشکلات تنفسی هستید ، نباید پروپرانولول مصرف کنید. این دارو می تواند بیماری ریه شما را بدتر کند.
• برای افرادی که قصد دارند جراحی بزرگی انجام دهند. به پزشک خود بگویید که پروپرانولول مصرف می کنید. این دارو ممکن است سبب شود که  قلب شما به بیهوشی عمومی و جراحی واکنش نشان دهد.
• برای افراد مبتلا به گلوکوم ، پروپرانولول ممکن است فشار چشم شما را کاهش دهد. به همین علت دانستن اینکه داروهای گلوکوم به درستی کار می کنند سخت می شود. هنگامی که مصرف پروپرانولول را متوقف کنید ، فشار چشم شما ممکن است افزایش یابد.
• برای افراد مبتلا به آلرژی ، اگر شما واکنش های شدید آلرژیک دارید که باعث آنافیلاکسی می شوند ، ممکن است با مصرف پروپرانولول ، آلرژی شما بدتر شود. دوزهای معمولی داروهای آلرژیک اپی نفرین ممکن است به خوبی نتیجه ندهد.  زیرا پروپرانولول ممکن است برخی از اثرات اپی نفرین را مختل کند.
• برای افراد مبتلا به خونریزی غیرقابل کنترل یا شوک ، اگر پروپرانولول مصرف می کنید ، در صورت خونریزی یا شوک ، یک مشکل جدی که اندام شما خون را به اندازه کافی دریافت نمی کند ، داروهایی که برای درمان این بیماری ها تجویز می شوند ممکن است مؤثر نباشد. به خصوص اگر شما پروپرانولول را برای درمان فئوکروموسیتوما ، تومور در غده فوق کلیوی مصرف می کنید.
• برای بیماران مبتلا به بیماری قلبی ، مصرف این دارو برای مشکلات قلبی مانند «سندرم دائمی سینوسی» یا «بلوک AV” (مگر اینکه ضربان ساز داشته باشید) خطرناک است.
• نوزادانی که کمتر از 4.5 پوند وزن دارند نباید مایع خوراکی پروپرانولول مصرف کنند.

موارد احتیاطی برای مصرف پروپرانولول

اگر به یکی از مشکلات زیر مبتلا هستید ، پیش از مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید :

• یک اختلال عضلانی ؛
• برونشیت ، آمفیزم یا سایر اختلالات تنفسی ؛
• قند خون پایین یا دیابت ؛
• ضربان قلب آهسته ، فشار خون پایین ؛
• نارسایی احتقانی قلب ؛
• افسردگی ؛
• بیماری های کبد یا کلیه ؛
• اختلال تیروئید ؛
• فئوکروموسیتوما (تومور غده فوق کلیوی) ؛
• مشکلات گردش خون (مانند سندرم ریناد).

مصرف پروپرانولول در دوران بارداری و شیر دهی

مشخص نیست که آیا پروپرانولول سبب آسیب رساندن به جنین خواهد شد یا خیر.  اگر در هنگام استفاده از پروپرانولول باردار شدید ، به پزشک خود اطلاع دهید.

پروپرانولول می تواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود و  ممکن است باعث کاهش سرعت قلب و کاهش قند خون نوزاد شما شود. همچنین می تواند سبب کاهش اکسیژن رسانی در خون شود که ممکن است باعث سیانوز نوزاد بشود.  علامت مشخصه سیانوز شدن نوزاد این است که پوست ، لب ها یا ناخن های کودک شما را آبی رنگ می کند.  در صورتی که نوزاد شیر خوار دارید ، قبل از مصرف پروپرانولول به پزشک خود اطلاع دهید.

مصرف پروپرانولول برای سالمندان

مصرف پروپرانولول در افراد سالخورده ممکن است عملکرد کبد ، کلیه و قلب و سایر بیماری ها را کند کند.  لازم است که پزشک معالج افراد سالمند این عوامل و داروهایی را که در هنگام شروع تجویز پروپرانولول به صورت هم زمان صمرف می شوند در نظر بگیرد.

مصرف پروپرانولول برای کودکان

مشخص نشده است که استفاده از پروپرانولول برای کودکان زیر 18 سال مطمئن باشد. نارسایی قلبی و اسپاسم راه هوایی در کودکانی که این دارو مصرف کرده اند ، گزارش شده است.

چگونه باید پروپرانولول را مصرف کنیم؟

پروپرانولول را دقیقاً طبق دستور پزشک معالج خود مصرف کنید. ممکن است گاهی پزشک دوز دارو را تغییر دهد تا به دوز مناسب برای شما برسد.  مصرف این دارو را به هیچکس توصیه نکنید زیرا فقط باید با دستور پزشک مصرف شود.

پزشک با در نظر گرفتن موارد زیر این دارو را برای بیمار تجویز می کند:

• سن بیمار ،
• نوع بیماری که باید درمان شود ،
• شدت بیماری ،
• سایر بیماری هایی که به آنها مبتلا هستید ،
• واکنش بیمار نسبت به دوز اول دارو.

بزرگسالان ممکن است پروپرانولول را با یا بدون غذا مصرف کنند ، زمان و نحوه مصرف دارو را تغییر ندهید.  و هر بار آن را به همان شیوه مصرف کنید. پروپرانولول را هر روز در یک ساعت مشخص مصرف کنید. و به طور منظم فشار خون خود را کنترل کنید.

اگر به جراحی نیاز دارید ، به  جراح خود اطلاع دهید که پروپرانولول مصرف می کنید.  ممکن است لازم باشد مصرف دارو برای مدت کوتاهی متوقف شود.

قطع  ناگهانی این دارو ممکن است وضعیت شما را بدتر کند. برای قطع دارو به دستورالعمل های پزک معالج خود را در مورد کاهش تدریجی دوز آن توجه کنید.

اگر از داروی پروپرانولول برای درمان فشار خون بالا استفاده می کنید ، حتی در صورت متعادل شدن فشار خون تان به مصرف این دارو ادامه بدهید.  فشار خون بالا اغلب بدون علامت است. ممکن است لازم باشد از داروهای فشار خون برای همه عمر خود استفاده کنید.

پروپرانولول تنها بخشی از یک برنامه کامل درمانی برای فشار خون بالا است که ممکن است شامل رژیم غذایی ، ورزش و کنترل وزن نیز باشد. اگر فشار خون بالا دارید ، رژیم غذایی ، دارو و تمرینات خود را به دقت دنبال کنید.

در صورت فراموش کردن یک دوز از دارو چه کنیم؟ 

برای پروپرانولول منظم (کوتاه اثر) : به محض یادآوری ، دوز از دست رفته را مصرف کنید. اما اگر فاصله تا دوز بعدی شما کمتر از 4 ساعت باشد ، تا آن زمان صبر کنید.

مصرف بیش از حد پروپرانولول چه خطراتی دارد؟    

در صورت مصرف بیش از حد پروپرانولول به اورژانس پزشکی مراجعه کنید.

علائم مصرف بیش از حد پروپرانولول

علائم مصرف بیش از حد داروی پروپرانولول شامل موارد زیر می باشد:

• ضربان قلب خیلی آهسته یا نادر،
• سرگیجه ،
• ضعف ،
• خستگی.

هنگام مصرف پروپرانولول چه باید بکنم؟

• اجتناب از نوشیدن الکل. زیرا ممکن است سطح پروپرانولول را در خون افزایش دهد.
• اجتناب از تغییر وضعیت سریع خود از حالت خوابیده به حالت نشسته ، زیرا ممکن است احساس سرگیجه بکنید ،
• برای جلوگیری از افتادن به آرامی بلند شوید و بایستید.

عوارض جانبی پروپرانولول

اگر علائم واکنش آلرژیک به پروپرانولول را مشاهده کردید بلافاصله از اورژانس پزشکی کمک بگیرید.  این عوارض عبارت هستند از :

تاول ، به سختی نفس کشیدن ، تورم چهره،  لب ها، زبان یا گلو.

در صورت بروز موارد زیر با پزشک معالج خود تماس بگیرید :

• ضربان قلب آهسته یا نامنظم ؛
• احساس سرگیجه خفیف با احتمال زمین خوردن ؛
• خس خس سینه یا تنفس مشکل ؛
• تنگی نفس (حتی با با انجام کارهای سبک ) ، تورم ، افزایش وزن سریع ؛
• ضعف ناگهانی ، مشکلات بینایی یا از دست دادن هماهنگی (به ویژه در کودک مبتلا به همانژیوم که صورت و سر او را تحت تأثیر قرار می دهد) ؛
• احساس سرما در دست ها و پاها ؛
• افسردگی ، سردرگمی ، توهم ؛
• مشکلات کبدی – حالت تهوع ، درد بالای معده ، خارش ، احساس خستگی ، از دست دادن اشتها ، ادرار تیره ، مدفوع به رنگ خاک ، زردی (زرد شدن پوست یا چشم ها) ؛
• قند خون پایین ، سردرد ، گرسنگی ، ضعف ، عرق کردن ، سردرگمی ، تحریک پذیری ، سرگیجه ، سرعت ضربان قلب ، یا احساس وحشت زدگی ؛
• قند خون پایین در کودکان ، پوست رنگ پریده ، پوست آبی یا بنفش ، عرق کردن ، سرگیجه ، گریه ، عدم تمایل به غذا خوردن ، احساس سرما ، خواب آلودگی ، تنفس ضعیف (تنفس ممکن است برای مدت کوتاهی متوقف شود) ، تشنج و یا از دست دادن هوشیاری ؛
• واکنش شدید پوستی ، تب ، گلودرد ، تورم چهره یا زبان ، سوزش چشم ها ، درد پوست همراه با بثورات پوستی قرمز یا بنفش به خصوص در صورت و بالا تنه که موجب پوسته پوسته شدن و ریختن پوست می شود.

عوارض جانبی شایع

عوارض جانبی شایع پروپرانولول ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تهوع ، استفراغ ، اسهال ، یبوست ، انقباض معده ؛
• کاهش میل جنسی ، ناتوانی جنسی ، یا مشکل در داشتن ارگاسم ؛
• مشکلات خواب (بی خوابی) ؛
• احساس خستگی.

فهرست بالا لیست کاملی از عوارض جانبی نیست و ممکن است عوارض دیگری نیز رخ دهد.

مصرف هم زمان چه داروهایی با پروپرانولول تداخل دارد؟

پروپرانولول ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشد.

قرص خوراکی پروپرانولول می تواند با سایر داروها ، ویتامین ها ، و یا گیاهانی که ممکن است مصرف کنید ، تداخل ایجاد کند. تداخل دارویی زمانی اتفاق می افتد که مصرف یک ماده بر روی عملکرد دارو تأثیر بگذارد.

برای کمک به جلوگیری از این تداخلات ، پزشک باید تمام داروهای تجویزی بیمار را به دقت مدیریت و کنترل کند. در مورد تمام داروها ، ویتامین ها ، و یا گیاهان که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید.

نمونه هایی از داروهایی که می توانند باعث ایجاد تعامل با پروپرانولول شوند ، در زیر آورده شده است.

در مورد تمام داروهایی که استفاده می کنید به پزشک خود اطلاع دهید به ویژه :

• دارو های رقیق کننده خون – وارفارین ، کومادین ، ژانتوون ؛
• دارو های ضد افسردگی – آمی تریپتیلین ، کلومی پرامین ، دزیپرامین ، ایمی پرامین و .. ؛
• داروهایی برای درمان فشار خون بالا یا بیماری پروستات – دوکسازوسین ، پرازوسین ، ترازوسین ؛
• داروهای قلبی یا فشار خون – آمیودارون ، دیلتیازیم ، پروپیوفنون ، کوینیدین ، وراپامیل و … ؛
• NSAIDs (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) – آسپرین ، ایبوپروفن (Advil ، Motrin ( ، ناپروکسن (Aleve) ( ، سلکوکسیب ، دیکلوفناک ، اندومتاسین ، ملوکسیکام و … ؛
• داروهای استروئیدی – پردنیزون و …..

این لیست کامل نیست و ممکن است داروهای دیگری نیز با پروپرانولول تداخل داشته باشند، از جمله داروهای تجویزی و بدون نسخه ، ویتامین ها و مکمل های گیاهی.

به یاد داشته باشید که همه داروها را از دسترس کودکان دور نگه دارید. هرگز داروهای خود را با دیگران به اشتراک نگذارید و فقط پروپرانولول را برای موارد تجویز شده استفاده کنید.

نکات مهم و خلاصه این مقاله در مورد داروی پروپرانولول

• قرص پروپرانولول خوراکی تنها به عنوان یک داروی ژنریک در دسترس است. این دارو با نام های تجاری وجود ندارد
• پروپرانولول در چهار شکل به بازار دارویی عرضه می شود : قرص خوراکی ، کپسول خوراکی طولانی مدت ، محلول مایع خوراکی و تزریقی.
• قرص خوراکی پروپرانولول حجم کاری قلب را کاهش می دهد و ضربان قلب را منظم می کند. ایندارو همچنین برای درمان فشار خون بالا ، آنژین ، فیبریلاسیون دهلیزی و ترمور استفاده می شود. همچنین برای جلوگیری از میگرن و کمک به کنترل تومورهای غده تیروئید و غده فوق کلیه نیز تجویز می شود.

[button color=”red” size=”small” link=” لینک منبع https://www.healthline.com/health/propranolol-oral-tablet#interactions لینک منبع https://www.drugs.com/propranolol.htmlhttp://” target=”blank” ]لینک منبع[/button]

[button color=”red” size=”small” link=”https://www.drugs.com/propranolol.htmlhttp://” target=”blank” ]لینک منبع برای مطالعه بیشتر[/button]