سندرم روده تحریک پذیر یا IBS چیست؟

سندرم روده تحریک پذیر یا IBS  اختلالی است که در آن درد شکم با طیف وسیعی از علائم همراه است. به طور معمول، این علائم شامل درد متناوب شکم همراه با اسهال، یبوست یا به طور دوره ای با هر دو مورد همراه است. علائم دیگری نیز ممکن است ایجاد شوند.

چنانچه درد مزمن و مکرر شکمی و مشکلات روده ای دارید، و اگر فعالیت های روزانه تان اغلب تحت تاثیر ناراحتی روده قرار گرفته است حتما باید به فکر کمک باشید. در این خصوص با پزشک خود مشورت کنید.

اگر چه در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای آی بی اس وجود ندارد، اما راه هایی برای بهبود علائم و احساس بهتر وجود دارد. در ادامه این مطلب تهران اسکین، ما شما را با چگونگی کنار آمدن و تسکین این مشکل آشنا خواهیم کرد.

علائم IBS چیست؟

دل درد از بارز ترین علائم سندرم روده تحریک پذیر یا IBS به شما می رود و با تغییر در عادات روده در ارتباط است. منظور از تغییر در عادات روده ممکن است اسهال و یا یبوست باشد.

افراد مبتلا به IBS ممکن است اغلب اسهال یا یبوست، یا ممکن است اسهال و یبوست (الگوی مختلط) را توام با هم داشته باشند. درد اغلب با داشتن حرکت روده کاهش می یابد و در برخی موارد ممکن است پس از صرف غذا بدتر شود.

علائم ممکن است در طول زمان تغییر کنند. علاوه بر این، عادت اصلی روده نیز می تواند در طول زمان متفاوت باشد. به عنوان مثال، برخی از افرادی که به طور عمده از یبوست رنج می برند، ممکن است بعدا به جای یبوست از اسهال رنج برند.

سایر علائم معمول IBS عبارتند از:

• نفخ (احساس پُری در شکم)
• فوریت (نیاز اضطراری به استفاده از توالت)
• وجود موکوس (مخاط سفید یا زرد رنگ) در مدفوع و احساس عدم دفع کامل مدفوع

نشانه ها و ویژگی های معمول IBS معمولا توسط یک پزشک قابل تشخیص است.

معمولا پزشک، شکم بیمار مبتلا به IBS را از حیث طبیعی بودن یا حساسیت به لمس بررسی می کند. همچنین جهت بررسی عملکرد عضلات کف رکتال، به ویژه در مواردی که اسهال یا یبوست شدید با انسداد همراه باشد، معاینه رکتوم نیز صورت می پذیرد.

اولین و مهمترین گام این است که IBS با اطمینان تشخیص داده شود و احتمالات دیگر مبنی بر سایر بیماری ها رد شود.

علل IBS چیست؟

علت اصلی سندرم روده تحریک پذیر یا IBS  به طور کامل شناخته نشده است. عوامل احتمالی مانند ژنتیک و تجربیات قبلی در زندگی (مانند عفونت، تروما) وجود دارد که می تواند فرد را به سمت ابتلا به IBS سوق دهد.

علائم این وضعیت به اختلالات حرکتی کولون (انقباض عضله) و افزایش حساسیت به غذا، گاز، یا مدفوع در روده می انجامد.

در نهایت روده تمایل شدیدی به نشان دادن واکنش نسبت به عوامل مختلفی دارد که می توانند این نشانه ها را تشدید کند یا به وجود آورد. برخی از این عوامل عبارتند از: خوردن، استرس، برانگیخته شدن احساسات و عواطف، عفونت های گوارشی، دوره های قاعدگی یا اتساع شکم (ناشی از تجمع گاز یا مواد دفعی).

تعاملات میان مغز و روده

به نظر می رسد الگوهای جایگزین حرکتی کولون به دلیل بروز اختلال در ارتباط بین مغز و روده به وجود می آید. این تعامل به عنوان “محور مغز – روده” شناخته می شود.

این تعاملات دو طرفه بین مغز و روده در حفظ عملکرد طبیعی روده اهمیت بالایی دارند و همچنین به هر گونه اختلال بالقوه یا عوامل استرس زا پاسخ می دهند.

در IBS، تنظیم نرمال تعاملات مغز و روده تغییر می کند که منجر به تغییرات حرکتی و حسی در داخل روده می شود. یک سری عوامل وجود دارند که ممکن است در تغییر محور مغز – روده نقش داشته باشند. این عوامل عبارتند از:

• یک موقعیت ژنتیکی (به عنوان مثال، سابقه خانوادگی ابتلا به IBS)
• ابتلا به عفونت روده قبل از ایجاد علائم
• رویداد های مزمن استرس زای زندگی یا سایر عوامل روان شناختی

برخی از این عوامل ممکن است در یک فرد مبتلا به IBS شایع تر باشند، در حالی که عوامل دیگر ممکن است در فرد دیگری از موارد مهم تلقی شوند.

آیا باکتری عامل بروز IBS است؟

به طور معمول هزاران باکتری در روده وجود دارد. این باکتری ها، مواد غذایی که ما مصرف می کنیم را تجزیه می کنند. آنها همچنین به تنظیم عملکرد روده از جمله حرکت، حس و پاسخ ایمنی کمک می کنند.

ترکیب این باکتری ها ممکن است بر جنبه های مختلف بهداشتی و بیماری تأثیر بگذارد.

ممکن است تغییری در تعداد و یا نوع باکتری موجود در روده ایجاد شود که به بروز علائم IBS در برخی افراد بیانجامد.

در مورد نقش احتمالی باکتری ها در بروز IBS نکات بسیار مهمی جهت اطلاع وجود دارد که توصیه می شود در این خصوص با پزشک تان صحبت کنید.

درمان IBS

مهم ترین مساله برای دستیابی به تسکین سندرم روده تحریک پذیر یا IBS  درک این موضوع است که IBS یک اختلال حرکتی و حسی پیچیده است. این امر ممکن است با بروز مشکلات مربوط به جسم و استرس نیز ارتباط داشته باشد.

همکاری قوی بین یک بیمار آگاه و یک پزشک با تجربه می تواند موجب بهبودی قابل توجه و کنترل علائم در افراد مبتلا به IBS شود.

خط مقدم درمان IBS شامل یک سری اقدامات کلی است که به شرح زیر است:

• ایجاد رابطه مؤثر بین بیمار و پزشک
• کسب اطلاع در مورد IBS
• تغییرات سبک زندگی، که ممکن است با علائم در ارتباط باشد

تغییر سبک زندگی

اصطلاح “سبک زندگی” به مواردی در زندگی اشاره دارد که بر آن ها کنترل و تسلط دارید. برای مثال، عوامل مرتبط با رژیم غذایی یا استرس که ممکن است مربوط به علائم باشد را مورد ارزیابی قرار دهید و آنها را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر مواد غذایی خاص نشانه ها را افزایش یا علائم بدتر می کنند، مصرف آنها را محدود یا از آنها اجتناب کنید. اگر ناراحتی یا درد شکم پس از خوردن غذا رخ می دهد، شاید بهتر باشد غذا را کمتر و مکرر مصرف کنید.

افزایش استرس ممکن است منجر به ایجاد یا بدتر شدن علائم IBS و علائم غير روده ای مانند خستگی یا کمبود انرژی شود. استراحت و ورزش مناسب می تواند به کاهش سطح استرس کمک کند و تأثیر مثبتی نیز بر IBS دارد.

به یاد داشته باشید که ابتلا به IBS خود نیز می تواند موجب افزایش استرس شود و کسب اطلاع در مورد این اختلال، ارتباط موثر با پزشک، و خود مراقبتی می تواند این استرس را به طور چشمگیری کاهش دهد.

داروها

اگر تغییرات شیوه زندگی نشانه های IBS را به طور کامل از بین نبرند، ممکن است مصرف برخی از داروها موثر باشد:

• داروهای ضد اسپاسم [مانند دی سیکلومین، هیوسسیامین (لوزن)] برای درمان IBS مزایای محدودی دارند، اما ممکن است درد و ناراحتی شکمی را در برخی افراد کاهش دهند، به خصوص اگر علائم فورا پس از خوردن غذا رخ دهد.
• داروهای ضد اسهال [مانند لوپرامید (ایمودیوم)، دیفنوکسیلات (لوموتیل)] می توانند در پیشگیری و تسکین علائم اسهال موثر باشد اما ممکن است در تسکین درد مفید نباشند.
• ملین ها می توانند به درمان علائم یبوست کمک کنند اما لزوما تسکین دهنده درد نیستند و باید تحت نظارت پزشک استفاده شوند.
• داروهای ضد اضطراب ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به IBS مفید باشند، به ویژه در افرادی که دچار روان پریشی هستند.

پروبیوتیک ها و آنتی بیوتیک ها

دستگاه گوارش محتوی هزاران باکتری است. تحقیقات اخیر نشان می دهد که ترکیب این باکتری ها ممکن است بر جنبه های مختلف سلامت و بروز بیماری تأثیر بگذارد. شواهدی وجود دارد مبنی بر این که برخی از پروبیوتیک ها ممکن است به بهبود علائم IBS کمک کنند. درباره پروبیوتیک ها بیشتر بدانید.

همچنین برخی از باکتری های “بد” که در روده وجود دارند، نقش بالقوه ای در بروز علائم IBS در برخی افراد ایفا می کنند. آزمایشات بالینی اخیر نشان داده است آنتی بیوتیک ها، که موجب کاهش یا تغییر باکتری ها در روده می شوند، ممکن است نشانه های IBS را از بین ببرند. درباره آنتی بیوتیک ها بیشتر بدانید.

مشاوره

درمان های روانشناختی و رفتاری ممکن است در برخی افراد موثر باشند. برخی از این درمان ها عبارتند از:

• رفتار درمانی شناختی (CBT)، که به افراد اجازه می دهد تا مهارت های شخصی و همچنین تکنیک های ذهنی را برای مدیریت بهتر علائم بیاموزند
• هیپنوتیزم، برای کاهش ناراحتی دردناک
• یادگیری ریلکسیشن برای آرامش عمومی بدن
• روان درمانی بین فردی برای پاسخ به موقعیت های استرس زا در تعاملات با دیگران

رفتار درمانی یا مشاوره ممکن است به شناخت بهتر از خود و شناسایی صفات شخصی یا مشکلات شخصی کمک کند. مشورت کردن با یک کارشناس حرفه ای به شما اجازه می دهد در مورد مسائل شخصی بدون ترس از متهم شدن یا مورد سرزنش قرار گرفتن (که می تواند حین صحبت با خانواده، دوستان و یا همکاران اتفاق بیافتد) صحبت کنید و اغلب کمک می کند تا با اتفاق نظر به یک نتیجه مساعد برسید.

طب مکمل و جایگزین (CAM)

اثربخشی درمان های طب مکمل و جایگزین مانند طب سنتی چینی، طب سوزنی، طب فشاری، مراقبه ذهنی و یوگا در بیماران IBS مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطالعات طب سوزنی نشان داده است که تعامل مثبت بین طبیب و بیمار در طول جلسات درمان طب سوزنی با یک اثر مفید در تسکین IBS همراه بوده است.

تحقیق و ترجمه: مینو زرفش

منابع خارجی برای مطالعه بیشتر:

treatments

causes

symptoms

ibs