نورتریپتیلین چیست و چه کاربردی دارد؟ عوارض آن چیست؟

نورتریپتیلین، دارویی است که جهت درمان مشکلات خلقی و روانی، مانند افسردگی استفاده می شود. این دارو قادر است خلق و خو، احساسات و سطح انرژی تان را بهبود بخشد. این دارو متعلق به رده داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای است که با کمک به بازگرداندن تعادل برخی از مواد شیمیایی طبیعی (انتقال دهنده های عصبی) در مغز عمل می کند.

نحوه مصرف نورتریپتیلین

پیش از شروع مصرف این دارو، اطلاعات مندرج در برگه دارو را مطالعه کرده و چنانچه سوالی دارید، آن را با پزشک یا داروساز خود مطرح سازید.

این دارو را به صورت خوراکی، معمولا 1 تا 4 بار در روز، طبق دستورات پزشک مصرف کنید. چنانچه از شکل مایع این دارو استفاده می کنید، مقدار آن را با استفاده از ابزار خاص اندازه گیری یا قاشق به دقت اندازه گیری کنید. از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است اندازه مناسبی نداشته باشد.

میزان مصرف این دارو به وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان شما بستگی دارد. جهت کاهش خطر بروز عوارض جانبی، پزشک ممکن است شروع این دارو را در دوز کم تجویز کند و به تدریج میزان مصرف تان را افزایش دهد. دستورالعمل های پزشک خود را با دقت دنبال کنید.

دستورالعمل های پزشک خود را با دقت دنبال کنید. جهت بهره مندی هر چه بیشتر از مزایای این دارو باید آن را به طور مرتب استفاده کنید. برای کمک به یاد آوری زمان مصرف این دارو، هر روز آن را در زمان معینی مصرف کنید. میزان مصرف این دارو را افزایش ندهید یا آن را برای مدت زمان بیشتری از مدت تجویز شده مصرف نکنید. این امر وضعیت تان را سریع تر بهبود نمی بخشد و همچنین خطر بروز عوارض جانبی در شما را افزایش می دهد.

بسیار حائز اهمیت است که مصرف این دارو را ادامه دهید؛ حتی اگر احساس بهبودی داشته باشید. از متوقف ساختن ناگهانی این دارو، بدون مشورت با پزشک خودداری کنید. توقف ناگهانی دارو ممکن است نشانه هایی از جمله اضطراب، خشم و مشکلات خواب را در شما به وجود آورد. جهت کاهش این عوارض جانبی، میزان مصرف باید به تدریج کاهش یابد. در صورت تجربه علائم جدید یا بدتر علائم ذکر شده، فورا مراتب را به پزشک گزارش دهید.

ممکن است یک هفته طول بکشد تا اثرات این دارو حاصل شود. با این حال، ممکن است حدود 4 هفته طول بکشد تا احساس بهبود کنید.

چنانچه وضعیت تان بهبود نیافت یا بدتر شد، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی نورتریپتیلین

لازم است بخش هشدار ها را نیز به دقت مطالعه کنید.

در طول مصرف این دارو، سرگیجه، خواب آلودگی، خشکی دهان، یبوست، افزایش وزن، یا مشکلات ادراری ممکن است رخ دهد. اگر هر یک از این اثرات همچنان ادامه داشت یا بدتر شد، به سرعت به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

جهت کاهش خطر بروز سرگیجه، سبکی سر یا زمین خوردن، هنگام برخاستن از موقعیت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید.

برای از بین بردن خشکی دهان، آب نبات (بدون قند) یا یک قالب یخ بمکید، آدامس (بدون قند) بجوید، آب بنوشید یا استفاده از بزاق مصنوعی استفاده نمایید.

برای جلوگیری از بروز یبوست، پیروی از رژیم غذایی حاوی فیبر کافی، نوشیدن مقدار زیادی آب و ورزش لازم و ضروری است. اگر در هنگام استفاده از این دارو به یبوست مبتلا شدید، برای انتخاب ملین مناسب با داروساز مشورت کنید.

به یاد داشته باشید که پزشک این گونه صلاح دیده که مزایای مصرف این دارو بر عوارض جانبی آن مقدم تر است. بسیاری از افرادی که این دارو را مصرف کرده اند، عوارض جانبی جدی گزارش نداده اند.

اگر هر یک از این عوارض جانبی نادر اما جدی را دارید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید: سوزش سر دل مداوم، لرزش، حالات ماسک مانند صورت، اسپاسم عضلانی، درد شدید معده یا شکم، کاهش توان جنسی یا میل جنسی، بزرگ و دردناک شدن سینه ها.

این دارو ممکن است میزان سروتونین را افزایش دهد و به ندرت یک بیماری بسیار جدی به نام سندرم سروتونین (یا سمیت سروتونین) ایجاد می کند. چنانچه داروهایی مصرف کنید که سروتونین را افزایش می دهند، این خطر افزایش می یابد. بنابراین به پزشک یا داروساز خود فهرست تمام داروهایی را که مصرف می کنید، اطلاع دهید. اگر برخی از این علائم را تجربه کردید، سریعا به دنبال فوریت های پزشکی باشید: ضربان قلب سریع، توهم، از دست دادن تعادل، سرگیجه شدید، تهوع، استفراغ یا اسهال، پرش ماهیچه ها، تب غیر معمول، آشفتگی یا بیقراری.

اگر این عوارض جانبی بسیار جدی را دارید، بلافاصله به فوریت های پزشکی مراجعه کنید: سرگیجه شدید، ضربان قلب سریع یا غیر طبیعی، غش کردن، تشنج، درد، تورم یا قرمزی چشم، بزرگ شدن مردمک چشم، تغییرات بینایی (مانند دیدن رنگین کمان در اطراف نور در شب).

احتمال بروز واکنش های آلرژیک به این دارو بسیار کم است، اما در صورت بروز باید حتما به دنبال فوریت های پزشکی باشید. علائم واکنش های آلرژیک عبارتند از: خارش، بثورات پوستی، تورم (به ویژه بر روی صورت، زبان یا گلو)، سرگیجه شدید، تنفس سخت و مشکل شدید.

در اینجا فهرست کاملی از عوارض جانبی احتمالی استفاده از نورتریپتیلین عنوان نشده است. در صورتی که متوجه علائمی دیگری شدید که در این مطلب قید نشده، آن را نیز با داروساز یا پزشک خود در میان بگذارید.

موارد احتیاطی

لازم است بخش هشدار ها را نیز به دقت مطالعه کنید.

در صورتی که حساسیت دارویی دارید، یا به سایر داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای آلرژی دارید، پیش از مصرف نورتریپتیلین، موضوع را با داروساز یا پزشک مربوطه در میان بگذارید. این دارو ممکن است حاوی ترکیبات غیر فعالی باشد که در شما ایجاد حساسیت یا سایر مشکلات کند. در این خصوص می توانید با یک پزشک داروساز مشورت کنید.

قبل از مصرف این دارو، همه سوابق پزشکی تان را به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید؛ به ویژه: مشکلات تنفسی، مشکلات کبدی، حمله قلبی اخیر، مشکلات ادرار کردن (مانند مشکلات ناشی از بزرگ شدن پروستات)، تیروئید بیش از حد (پرکاری تیروئید)، سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم (نوع زاویه بسته)، سابقه شخصی یا خانوادگی نوسانات خلقی یا روانی (مانند اختلال دوقطبی، اختلالات روانپزشکی)، سابقه خانوادگی خودکشی، تشنج، شرایطی (مانند سایر بیماری های مغزی، ترک الکل) که ممکن است خطر ابتلا به تشنج  را افزایش دهد.

نورتریپتیلین ممکن است منجر به یک بیماری شود که بر ریتم قلب تأثیر می گذارد. به ندرت QT ممکن است به طور جدی (به ندرت کشنده) سبب ایجاد ضربان قلب سریع یا نامنظم و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش) شود که مستلزم مراقبت های پزشکی هستند.

چنانچه دارای شرایط خاص پزشکی هستید یا داروهای دیگری مصرف کنید که ممکن است باعث طولانی شدن QT شود، خطر داشتن QT طول مدت ممکن است افزایش یابد. قبل از استفاده از نورتریپتیلین، تمام داروهایی را که مصرف می کنید و این موارد را به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید: برخی مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آرام، طولانی شدن مدت QT در EKG)، سابقه خانوادگی مشکلات قلبی خاص (QT طولانی مدت در EKG، مرگ ناگهانی قلبی).

کمبود پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر ابتلا به QT را افزایش دهد. در صورت استفاده از داروهای خاص (مانند دیورتیک ها یا قرص های آب) یا اگر شرایطی از قبیل تعریق شدید، اسهال یا استفراغ دارید، این خطر ممکن است افزایش یابد. با پزشک خود در خصوص مصرف نورتریپتیلین با خیالی آسوده مشورت کنید.

نورتریپتیلین ممکن است سبب ایجاد خواب آلودگی در شما گردد. مصرف الکل یا ماری جوانا می تواند به خواب آلودگی تان بیفزاید. در طول مصرف این دارو از رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین اجتناب کنید. از مصرف نوشیدنی های الکلی خودداری کنید و چنانچه ماری جوانا مصرف می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.

قبل از انجام هر گونه جراحی، مصرف این دارو و سایر داروها (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به جراح یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.

این دارو ممکن است شما را نسبت به نور خورشید حساس تر کند. زمان قرار گیری خود در مقابل نور خورشید را محدود کنید. از برنزه کردن با تخت های سولاریوم و لامپ های خورشیدی اجتناب کنید. از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و در هنگام خروج از منزل، لباس های محافظ، مانند کلاه نقاب دار به تن کنید. در صورتی که آفتاب سوختگی دارید یا پوست تان قرمزی یا تاول دارد، به پزشک خود اطلاع دهید.

شکل مایع این محصول ممکن است حاوی الکل باشد. اگر مبتلا به دیابت، وابستگی به الکل یا بیماری کبد هستید، احتیاط کنید. در خصوص استفاده ایمن از این محصول با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

اگر دچار دیابت هستید، این دارو ممکن است کنترل قند خون شما را سخت تر کند. به طور مرتب بر سطح قند خون خود نظارت داشته باشید و پزشک خود را از نتایج مطلع سازید. پزشک ممکن است داروهای دیابت تان را تنظیم کند، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی برای تان تجویز کند.

سالمندان ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه خشکی دهان، خواب آلودگی، سرگیجه، و طولانی شدن QT  داشته باشند. خواب آلودگی، سرگیجه و سبکی سر می تواند خطر افتادن را افزایش دهد.

در دوران بارداری این دارو را باید تنها در موارد خاص و در صورت تجویز پزشک مصرف نمایید. در خصوص مزایا و خطرات نورتریپتیلین در دوران بارداری با پزشک تان مشورت کنید.

از آنجا که مشکلات روحی یا نوسانات خلقی درمان نشده (مانند افسردگی) یک وضعیت جدی تلقی می شود، مصرف این دارو را متوقف نکنید، مگر آنکه توسط پزشک تعیین شده باشد. اگر در حال برنامه ریزی برای باردار شدن هستید، باردار شده اید یا فکر می کنید که ممکن است باردار باشید، بلافاصله با پزشک خود در خصوص مزایا و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری مشورت کنید.

از آن جایی که ممکن است استفاده از نورتریپتیلین در دوران شیردهی سبب انتقال دارو به شیرتان شود نیز قبل از مصرف آن با پزشک تان مشورت کنید.

تداخلات دارویی

تداخلات دارویی بر روی عملکرد داروی مصرفی تان تاثیر گذاشته و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش می دهند. این مورد شامل تمام تداخلات دارویی احتمالی نیست و فهرستی از تمامی داروهایی که استفاده می کنید را شامل می شود (از جمله داروهای تجویزی، غیر تجویزی و محصولات گیاهی) که باید آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. از شروع، متوقف کردن و یا تغییر دوز داروها بدون تایید پزشک تان خودداری کنید.

برخی از داروها که ممکن است با این دارو ایجاد تداخل کنند عبارتند از: داروهای رقیق کننده خون (مانند وارفارین)، دیسولفیرام، مکمل های تیروئید، داروهای ضد قارچ (مانند بنزودروپین، آلکالوئید بولادونا)، داروهای خاص برای فشار خون بالا (داروهایی که در مغز فعالیت می کنند مانند کلونیدین، گوانابنز).

مصرف مهارکننده های MAO با این دارو ممکن است یک وضعیت بسیار جدی (احتمالا کشنده) شود. در طول درمان با این دارو از مصرف مهار کننده های MAO (ایسوکاربوکازید، لینزولید، متیلن بلو، مکلبباید، فنلزین، پروکاریسین، راازگالین، سفین آمید، سلگیلین، ترانیلسیپرومین) اجتناب کنید. بیشتر مهار کننده های MAO نیز نباید دو هفته قبل از درمان با این دارو مصرف شوند. هنگام شروع یا توقف مصرف این دارو با پزشک تان مشورت کنید.

این دارو ممکن است میزان سروتونین را افزایش دهد و به ندرت یک بیماری بسیار جدی به نام سندرم سروتونین (یا سمیت سروتونین) ایجاد می کند. چنانچه داروهایی مصرف کنید که سروتونین را افزایش می دهند، این خطر افزایش می یابد. بنابراین به پزشک یا داروساز خود فهرست تمام داروهایی را که مصرف می کنید، مانند سنت جان، داروهای ضد افسردگی خاص (از جمله SSRIs مانند فلوکستین یا پاروکستین، SNRIs مانند دالوکسیتین یا ونلافاکسین) اطلاع دهید.

سایر داروها می توانند دفع نورتریپتیلین از بدن را تحت تأثیر قرار دهند، در نتیجه بر عملکرد و اثربخشی نورتریپتیلین تاثیر می گذارند. این داروها عبارتند از: سایمتیدین، تربینافین، داروهای درمان ضربان قلب نامنظم (مانند کینیدین / پروپیفنون / فلکایینید). این فهرست کامل نیست.

در صورت استفاده از محصولات دیگر که موجب خواب آلودگی تان می شود، مانند الکل، ماری جوانا، آنتی هیستامین ها (مانند سیتیزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب آور یا ضد اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، آرامبخش های عضلانی و داروهای مسکن (مانند کدئین) حتما موضوع را با پزشک تان در میان بگذارید.

برچسب روی تمام داروهای خود (مانند آلرژی یا سرفه و سرماخوردگی) را به دقیق بررسی کنید، زیرا ممکن است حاوی مواد تشکیل دهنده ای باشند که موجب خواب آلودگی تان شوند. از داروساز خود نحوه مصرف ایمن داروها را جویا شوید.

نورتریپتیلین بسیار شبیه به آمی تریپتیلین عمل می کند. هنگام استفاده از نورتریپتیلین، از داروهای حاوی آمی تریپتیلین استفاده نکنید.

توجه، توجه، توجه!

مصرف نورتریپتیلین را به سایرین توصیه نکنید. این برخلاف قانون است. تست های آزمایشگاهی و یا پزشکی ممکن است به صورت دوره ای برای نشان دادن پیشرفت شما و یا کنترل عوارض جانبی لازم باشد. برای جزئیات بیشتر درباره این دارو با پزشک خود مشورت کنید.

برای اطلاعات بیشتر درباره نورتریپتیلین و درمان افسردگی به این لینک مراجعه کنید.

شاد و سلامت باشید.

تحقیق و ترجمه: مینو زرفش

منبع خارجی برای مطالعه بیشتر